In een tijd waarin poëzie lijkt te moeten kiezen tussen papier en scherm, kiest Tonnus Oosterhoff geen van beide. Of beter gezegd: hij kiest beide, maar nooit volledig. Zijn werk ontregelt de grenzen van vorm, niet uit speelsheid, maar als een nauwkeurige, geduldige verkenning van wat taal vermag wanneer het medium zelf vloeibaar wordt.
Oosterhoff, de Nederlandse dichter wiens naam stilletjes synoniem werd met literaire vernieuwing, gebruikt digitale tools niet zomaar – hij componeert ermee. Zijn digitale gedichten –vooral op zijn website – bewegen, veranderen, vervormen op het scherm. Woorden verdwijnen voor je ogen en maken plaats voor nieuwe. Zinnen herschikken zich als gedachten in een onrustige geest. Hier wordt een gedicht niet gelezen, maar bekeken, afgewacht, en meegemaakt in de tijd. Het laat zich niet vastleggen. Zo confronteert Oosterhoff een oeroude waarheid over poëzie – de relatie met vergankelijkheid – via een van haar modernste platforms.
Poëzie in een gedigitaliseerde tijd
Maar laten we even stilstaan bij ons digitale bestaan. We leven in een tijd waarin vriendschappen ontstaan in commentaren, liefde zich toont via emoji’s, en emoties oplichten als sterren in de nacht van onze tijdlijnen. Digitalisering heeft niet alleen het medium veranderd – het heeft onze manier van aandacht geven getransformeerd. In dit uitgestrekte virtuele plein lijkt poëzie misschien fragiel, maar ze bloeit: hashtags als #poetrychallenge brengen vreemden samen in gedeelde verzen, terwijl interactieve Instagram-verhalen ons dagelijks nieuwe regels laten ontdekken. Maar het gaat niet enkel om kijken. We reizen naar verre uithoeken, via virtuele rondleidingen langs monumenten of online ervaringen zoals liveconcerten of evenementen bij Nederlandse casino. Het internet heeft onze verwondering niet verflauwd, maar versterkt – het opent elke lezer een venster naar het innerlijk van een ander.
Speelse hybride vormen
Het digitale domein nodigt bovendien uit tot hybride spel. We verweven geluid, beeld en tekst tot flarden van verhaal die reageren op elke veeg of klik. Digitale dichters werken samen over oceanen heen; een strofe gestart in Boston wordt voltooid in Mumbai, geanimeerd in Berlijn. Deze verbondenheid voedt een toekomstvisie op kunst: elke stem, hoe klein ook, vindt ergens weerklank. Dankzij platforms die creativiteit centraal stellen – zoals open-source poëzieapps en door gemeenschappen gedragen uitgeefsites – zijn de drempels voor poëtische expressie nog nooit zo laag geweest, en de mogelijkheden nog nooit zo rijk.
Het digitale als foefje?
Dit is geen digitale trucendoos. Oosterhoff zoekt geen effectbejag. Zijn gedichten werken omdat ze geworteld zijn in een diep begrip van de lyrische drang: de wens om het onzegbare even te raken. De instabiliteit van de digitale vorm weerspiegelt menselijke gedachten, herinneringen en verval. Waar een gedrukt gedicht een monument is, is Oosterhoffs werk een rivier – zijn betekenis afhankelijk van het moment waarop je kijkt, de duur van je wachten, en de aandacht die je biedt. Daarin schuilt een democratische vrijgevigheid, al vraagt het vertrouwen van de lezer.
Techniek en thematiek
Oosterhoffs meesterschap schuilt in hoe hij technologie en thematiek samenbrengt. Hij schrijft vaak over tijd en het lichaam, thema’s die zelf veranderlijk en ongrijpbaar zijn. In één digitaal gedicht lost een enkele regel langzaam op en vormt zich tot iets nieuws. De verschuiving is subtiel. Wie ongeduldig is, mist het. Maar wie blijft, merkt: het medium is de boodschap. Vergankelijkheid wordt tegelijk methode en metafoor.
Hierdoor is Oosterhoff niet zomaar een dichter die digitale middelen gebruikt – hij heeft ze geïnternaliseerd. Hij plakt technologie niet op traditionele poëzie, noch verwerpt hij traditie voor het nieuwe. Hij smeedt iets unieks: poëzie die onvoltooid blijft, maar toch volmaakt voelt. Zijn controle is totaal, zelfs als zijn gedichten uiteen lijken te vallen.
In een literaire cultuur die vaak helderheid, afronding en deelbaarheid beloont, is Oosterhoffs werk juist ondoorzichtig, open en onherhaalbaar. En toch – het sluit de lezer niet uit. Het nodigt uit tot een aandacht die zeldzaam geworden is: stil wachten, bereid zijn betekenis te verliezen en opnieuw te vinden, in voortdurende beweging.
De traditie van poëzie
Uiteindelijk draait zijn digitale vernieuwing niet om technologie. Ze draait om poëzie die doet wat ze altijd het best heeft gedaan: taal buigen tot nieuwe vormen om te raken wat niet gezegd kan worden. Oosterhoffs gave is ons eraan te herinneren dat de krachtigste vormen niet die zijn die we beheersen, maar diegene die net buiten ons bereik blijven bewegen.